Licht, verlichting en biofilie
Biofilie betekent letterlijk “houden van het leven”. De term bestaat uit de Griekse stam “bio” (het leven) en achtervoegsel “-filie” (houden van). Edward O. Wilson lanceerde in 1984 het idee dat mensen van nature de neiging hebben een band te zoeken met de natuur en met andere levensvormen. Wilson noemt dit de “biofilie hypothese”. Net zoals we gezond voedsel en regelmatige lichaamsbeweging nodig hebben om te floreren, hebben we permanente verbindingen met de natuurlijke wereld nodig. De biofilie hypothese en daaraan gekoppelde onderzoeken leren ons dat de mens krachtig reageert op vormen, processen en patronen van de natuur. Een oeroude en onbewuste verwantschap tussen de mens en andere levensvormen.
En dat levert interessante materie op als het gaat om interieurontwerp en de rol die verlichting daarin speelt. Deze kennis kunnen we gebruiken. Kantoren kunnen meer ontspannen en productiever worden, woningen harmonieuzer en openbare ruimtes kunnen meer een gevoel bieden van toebehoren en veiligheid.
“Biophilic design” bestaat uit een aantal thema's: incorporatie van natuur, incorporatie van patronen en interactie met de natuur. Elk van de thema's is weer verder onderverdeeld in aanwijzingen ten aanzien van design. Let wel: wetenschappelijk onderbouwd. Binnen het thema “incorporatie van natuur” gaat het om direct contact met de natuur en natuurlijke systemen. Dat kan bijvoorbeeld door het gebruik van natuurlijke materialen, maar ook door middel van dynamisch en diffuus licht.
Gebruik van natuurlijk materialen
Het gebruik van natuurlijke materialen in het interieur zien we niet alleen terug in meubels, vloer- en wandbekleding, maar ook in verlichting. Armaturen worden tegenwoordig gemaakt van bijvoorbeeld hout en bamboe of natuurlijke steensoorten. Het brengt de natuur letterlijk naar binnen. In combinatie met water, groen en levende planten een krachtige combinatie.
Dynamische en diffuse verlichting
Licht heeft invloed op onder andere het circadiaanse ritme (“biologische klokje”), gemoedstoestand, neurologische gezondheid en alertheid van mensen. Onderzoek in ziekenhuisomgevingen laat zien dat patiënten sneller herstellen, verlaagde pijnniveaus vertonen en minder sterke pijnstillers gebruiken, wanneer de juiste verlichtingsdynamiek wordt toegepast. Met moderne led technologie en sensoren worden de kleur(temperatuur) en intensiteit van de verlichting gedurende de dag kunstmatig gestuurd, om de dag-nacht cyclus na te bootsen.
Dynamisch en diffuus licht maken gebruik van verschillende intensiteiten van licht en schaduw, die in de loop van de tijd veranderen, om zo omstandigheden te creëren die in de natuur voorkomen. Waar je daarbij op kunt letten is dat licht in de natuur vanuit verschillende richtingen komt. Licht kan bovendien door andere materialen en patronen heen vallen of erop reflecteren. Ook heeft ieder seizoen zijn eigen (licht)kleuren. Door hier bewust van te zijn en er gebruik van te maken, komt dat het welzijn van de mensen ten goede.
Biofilie is een van de thema’s waarmee SLV zich binnen de verlichtingsmarkt wil onderscheiden.
Meer informatie over het toepassen van verlichting en de technieken die in dit artikel genoemd worden, kun je vinden op: www.hulpbijverlichting.nl
Tekst & fotografie: SLV Nederland
