Krijg jij genoeg licht?
Licht is van essentieel belang voor de mens. Specifiek: daglicht, dus dat van de zon. Een tekort aan daglicht kan leiden tot depressiviteit en verstoring van onze biologische klok. En dat kan weer allerlei gezondheidsklachten tot gevolg hebben, zoals slaapproblemen, diabetes en hart- en vaatziekten. Veel deskundigen benadrukken het belang van daglicht. In de herfst en winter komen we structureel minder in het daglicht. En dat wordt ook niet altijd gecompenseerd met kunstlicht. Een gezond idee is bijvoorbeeld om elke ochtend minstens een half uur buiten te gaan wandelen. Dan is het daglicht het sterkst. Licht activeert de hersenen en het stelt ook je biologische klok bij.
Doordat veel mensen op kantoor werken, en daarbij lang niet altijd dicht bij een raam kunnen zitten, ziet een groot deel van die mensen te weinig licht. Zonlicht dat via een raam binnenvalt, neem al snel af in intensiteit, naarmate je van het raam af beweegt.
Daglicht versus kunstlicht
De sterkte van licht meten we in lux. Op een bewolkte dag meet je buiten zo’n 5000 lux. Op een zonnige dag meet je buiten zelfs 100.000 lux. Volgens de Arbowet hoeft de licht op een werkblad in jouw kantoor “slechts” 500 lux te zijn. Een stuk minder in vergelijking met buiten dus! De Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar kantoorverlichting. Hieruit komt onder andere het advies voort, om de lichtsterkte naar 2.000 lux te brengen. Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid (SOLG) is van mening dat de lichtsterkte in kantoorgebouwen minstens 1.000 lux zou moeten zijn.
Comfortabel verlichten
De uitdaging is dan echter wel, om het licht “comfortabel” te houden. Eén felle lamp leidt al gauw tot hoofdpijn. Om een hoge lichtsterkte comfortabel te houden, dient de lichtbron (of het armatuur) een groot oppervlak te hebben. Denk bijvoorbeeld aan LED panelen. Daarnaast wil je kijken naar een zo klein mogelijke verblindingsfactor (= UGR).
Daar komt bij dat je niet alleen moet kijken naar de plek waarop iemand werkt, maar ook naar de omgeving. Het contrast met de omgeving mag niet te groot zijn. Je dient dus zowel op het werkblad, als ook daaromheen goede verlichting te kiezen.
Kleurenspectrum
Het kleurenspectrum van zonlicht omvat echter meer dan met het blote oog te zien is. Denk aan infrarood en ultraviolet licht. Ook al zie je die niet, ze zijn wel van essentieel belang als het gaat om ons welzijn en biologische klokje. Je ziet steeds meer fabrikanten van verlichting hierop inspelen, door armaturen te ontwikkelen, die (bij benadering) het volledige spectrum van zonlicht uitstralen, en op die manier bijdragen aan de gezondheid van de mensen.
Daglicht compenseren met kunstlicht
Verlichting binnen in een ruimte zal niet altijd 100% uit kunstlicht komen. Volledig afhankelijk zijn van zonlicht is ook niet praktisch. Er zijn tegenwoordig armaturen die zijn uitgerust met een luxmeter. Een sensor in het armatuur, die meet hoeveel omgevingslicht er is. De lichtsterkte van het armatuur wordt hier vervolgens op aangepast.
Daarnaast zijn er daglichtsimulaties mogelijk. Hierbij wordt de intensiteit van de verlichting, maar ook de kleurtemperatuur (wit-tint) van het licht aangepast gedurende de dag. Op die manier wordt de uitstraling van de zon, en het verloop daarvan over de dag, nagebootst.
